Heilig

Van straatrat tot sociaal ondernemer: Rodneys inspirerende reis

'Of ik één van de meest Zorgzame Stemmen aan het werk wou zien en horen die ze kende?' Karin B., docent marketing aan de Hogeschool Gent, had ik enkele weken eerder ontmoet tijdens een studiebezoek aan Silicon Valley, San Francisco. Wie mij kent, weet dat ik geen twee keer moest nadenken over haar vraag.  Zo reed ik op 4 mei 2024, nog met een wattenhoofd vol jetlag, naar het Eendrachtsplein 3 in Rotterdam. Het voormalige politiebureau 'Bureau Eendracht' in hartje Rotterdam vormt vandaag het toneel voor het Grand Café van Heilige Boontjes, een koffiebedrijf met een bijzondere missie. Oprichter Rodney van den Hengel brengt er die dag aan de studenten marketing van Karin het verhaal over zijn turbulente verleden, zijn visie op sociaal ondernemerschap en hoe hij met koffie levens verandert.

Rodney heeft altijd zin in coke

Het begon met bruin in folie en binnen twee weken zat ik eraan vast

Rodneys leven kende een moeilijke start. Als tiener raakte hij verstrikt in een wereld van drugs en criminaliteit. Op zestienjarige leeftijd belandde hij voor het eerst in de gevangenis. Het pad naar herstel was zwaar. 'Afkicken voelt als een zware corona griep, je moet het uitzweten,' zegt Rodney. Maar zelfs na jaren clean te zijn, blijft de verslaving een dagelijkse strijd. Zijn brein wil nog steeds coke. De zin in heroïne zin blijft, de goesting zit diep verankerd in zijn oerbrein. Bij de minste tegenslag of stress gaan de alarmbellen af en schreeuwt alles om drugs. De enige oplossing? Niet gebruiken. Maar dat is geen evidentie, al zeker niet in de gevangenis waar het drugsmisbruik goed ingeburgerd is. 

In Nederland is er per vierkante meter meer drugs in de gevangenis dan erbuiten.

Rodney krijgt een wake-up call

Rodney maakt de wereld leuker

'Je kan de wereld leuker maken door verantwoord te ondernemen.' Na zijn eigen herstel wilde Rodney iets betekenen voor anderen in soortgelijke situaties. Hij richtte samen met een van zijn ex-cipiers Heilige Boontjes op, een koffiebedrijf dat kansen biedt aan jongeren met een moeilijk verleden. Straatjongeren hebben maar twee wensen: zij willen (snel) geld verdienen en voor hun eigen omgeving zorgen. Het gekke is dat er geen mainstream model bestaat om dat aanvaard te doen. Hun enige optie is vaak dealen, geweldplegen, school niet afmaken, kortom: de criminaliteit in. Met Heilige Boontjes creëerde Rodney een alternatief door goed gedrag te ondersteunen.

Waarom koffie? In 2014 consumeerde in Nederland per hoofd van de bevolking honderd vijftig liter koffie per jaar. Na corona is dat aantal toegenomen tot twee honderd zestig liter per persoon per jaar. Ferme cijfers. Rodney ontdekte dat hier markt in zit, dat je met koffiezetten echt geld kan verdienen.

Je hoeft echt niet zo groot te beginnen. Wij zijn begonnen met een zak koffiebonen van zestig kilo. 

Rodney is een straatrat met een groot hart

Rodneys aanpak is uniek. Hij combineert zijn straatwijsheid met een scherp zakelijk inzicht. Heilige Boontjes groeide uit tot het snelst groeiende koffiemerk in Nederland, met een productie van 780.000 kg per jaar. Maar voor Rodney gaat het om meer dan alleen commercieel succes. Hij vertelt trots dat hij al driehonderd jongeren mocht helpen. Met Heilige Boontjes krijgen de straatkinderen een familie erbij. Door te werken bij Heilige Boontjes, is de reden om te stelen weg. Hebben ze moeilijkheden, dan kan erover gepraat worden en er is altijd iemand die concrete hulp biedt. 

Je kan hier alleen maar leren door je straat af te leren

De aanpak van Heilige Boontjes is streng maar rechtvaardig. Hij geeft de jongeren een kans, maar als ze die misbruiken, liggen ze eruit. In het aansturen van zijn personeel, gedraagt Rodney zich nog steeds 'als de straat'. Een tweede kans is mogelijk, maar hij trekt wel duidelijke grenzen om de veiligheid van zijn personeel en bezoekers te garanderen. Zedendelinquenten en mensen met een zware psychiatrische problematiek komen er niet in. 

Rodney mengt commercie met zorg

Door zinvol werk is criminaliteit niet meer nodig. Plots worden de jongeren gewaardeerd in hun wijk. Status betekent alles voor hen. En graag gezien worden. Negentig procent van de jongeren heeft geen vader thuis. Ze missen structuur en iemand die hen echt ziet. Als je van iemand alles weghaalt, is het geen wonder dat stelen je manier van overleven wordt. 

Het is heel simpel: kijk elkaar nou eens aan en zeg 'ik mag jou wel'

Rodney wordt bankdirecteur

Rodneys visie reikt verder dan Rotterdam. Hij zet zich niet alleen in voor de straatjongeren in eigen land, maar kijkt ook verder dan de meeste ondernemers. Koffie verkopen is één ding, dat goed doen is iets anders. Het wordt pas echt een gamechanger als je eerlijke handel drijft met de koffieboeren in Afrika. Rodney verduidelijkt dat de koffieboeren/boerinnen in Afrika elf uur per dag werken, zes dagen per week, voor slechts 350 euro per jaar. Dat komt neer op 1,1 euro per dag. Hun enige bezit? De kledij die ze dragen. Een bekende koffiebaron verdient vlot drieëndertig miljoen euro per jaar. 

Rodney laat een pauze. De studenten zijn stil. Rodney kijkt rond in de zaal, zijn verontwaardiging spreekt boekdelen. Hij vroeg zich af wat er nodig is om hun een normaal leven te geven. In Rwanda betekent dat minstens driemaal een beter loon. Dat betekent ook driemaal een hogere inkoopprijs. Om deze ongelijkheid aan te pakken, startte Heilige Boontjes directe handelsrelaties. Voor elke kilo koffie die verkocht wordt, gaat er een euro terug naar de Afrika foundation in Rwanda. Maar daar bleef het niet bij: ze richtten zelfs een eigen bank op om boeren te helpen met het aangaan van eerlijke leningen. In de regio woekert het immers van maffioso die woekerrentes tot wel vijfentwintig procent rente eisen van de boeren. Met zijn bank haalt hij die rente drastisch naar beneden. Maar er is meer: ze leren de boeren zélf telen. Rodney benadrukt dat de Afrikaanse boeren géén gelukzoekers zijn. Hij balt zijn vuisten. Het zijn mensen zoals jij en ik, die zeker niet dromen van Europa. Ze willen ter plekke betere handelsvoorwaarden en het is aan ons allemaal om hieraan mee te werken. 

Alles wat je in je leven doet is marketing

Rodney brengt een verhaal van hoop en verandering

Van een moeilijke jeugd groeide hij uit tot een succesvolle ondernemer met een missie. Je kan de wereld echt leuker maken door verantwoord te ondernemen. Zijn boodschap resoneert. Als spreker waarin hij zijn verhaal 'van straatrat tot directeur' vertelt, verdient hij nu op een halfuur soms meer dan twintigduizend euro. Maar voor Rodney gaat het om meer dan geld of succes. Het gaat om het verschil maken in het leven van anderen.

Ik heb mijn ziel verkocht, maar het werkt.

In 2015 begon hij Heilige Boontjes met een groep jongeren en een oud politiebureau als locatie waar hij zelf nog opgesloten zat. De lege cellen op de bovenverdieping verhuurt hij als airbnb wat meteen voor extra werkgelegenheid zorgt. En daar gaat Rodney ver in. Telkens stelt hij zich de vraag: hoe kan ik dit bedrijf nog leuker maken? De zeep in het toilet? Eigen makelij én te koop natuurlijk met als pakkende slogan 'was je handen in onschuld'. De coachingsmethodieken die hij inzet om de jongeren te begeleiden? Te koop als kaartspel (en ik kan getuigen dat het meer dan de moeite waard is). Het aanbod is eindeloos: van gepersonaliseerde waterkannen tot koffiemokken met pakkende leuzes. 'Alles wat je doet is marketing.' De naam veranderde hij uiteindelijk van 'Heilige Rotterdamse Boontjes' naar 'Heilige Boontjes' om de Amsterdammers ook aan te spreken. Met succes: Heilige Boontjes is inmiddels uitgegroeid tot een van de snelst groeiende koffiemerken in Nederland. Ondertussen mag hij alle Nederlandse politiekantoren tot zijn cliënteel rekenen.  

Koffie is wat ons samenbrengt, waar een praatje ontstaat.

Rodney confronteert

De talk is ten einde. Rodney kijkt de studenten aan. Welke vragen hebben jullie? Het blijft stil. Rodney confronteert meteen: 'welk timide volkje zijn jullie!' Zijn confrontatie werkt. Hier en daar gaat een vinger in de lucht. Als het enkele seconden lang stil blijft, zwaait hij ons uit en vertrekt nog sneller dan hij gekomen is. Ik kan nog net mijn moed bijeenrapen om hem achterna te lopen. 'Mag ik jouw verhaal opschrijven?' Hij neemt er een pak koffie bij, gaat met de glimlach op de foto en geeft me zijn gegevens. Dankjewel Rodney om ons wakker te schudden. Het is nodig. 

Meer Rodney?

Op de website Heiligeboontjes.com vind je de webshop en de link naar het Grand Café in Rotterdam terug.

Dankjewel Rodney voor dit fijne interview.

Jouw Zorgzame Stem maakt het verschil!